Eşlerin; boşanma, velayet ve boşanmanın mali sonuçları (nafaka, tazminat, mal paylaşımı) gibi hususlarda anlaşma sağlayarak doğru bir boşanma protokolü ve anlaşmalı boşanma dilekçesi ile anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi mümkündür. Taraflar evliliğin yürümediğinde hem fikir olup boşanma kararı aldıklarında izlemeleri gereken yol anlaşmalı boşanma davası açmaktır. Anlaşmalı boşanma davası ile birlikte taraflar süreci çok daha hızlı şekilde, maddi ve manevi daha az kayıplarla atlatabileceklerdir.
Anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davasına göre çok daha hızlı sonuçlanan ve daha az masraf gerektiren bir boşanma davasıdır. Anlaşarak boşanmak isteyenler için bazı şartlar bulunmaktadır; Anlaşmalı boşanma davası için en önemli şartlardan biri evliliğin en az 1 yıldır sürmüş olmasıdır. Evlilik süresi 1 yılı doldurmayan taraflar anlaşmalı boşanma davası açamayacaktır. 1 yılı doldurmayan evliliklerde anlaşmalı boşanma için başvurulması halinde dava reddedilecektir. Anlaşmalı boşanma davalarında bir diğer konuda eşlerin birlikte başvuru yapmaları ya da bir eşin diğerinin açtığı davayı kabul etmesidir. Tarafların ikisi de boşanma avukatı ile temsil edilseler bile iki tarafında gelmesi zorunludur. Hakim karşısında kendi iradeleri ile boşanmak istediklerini belirtmek zorundadırlar. Anlaşmalı boşanma davasında boşanma dilekçesinin yanında anlaşmalı boşanma protokolü de hazırlanmış olması gerekmektedir. Boşanma protokolü yazılı ve taraflarca imza altına alınmış olması gerekmektedir. Hak kaybı yaşanmaması için bir boşanma avukatı ile hareket edilmesi tarafların yararınadır.
Müşterek çocuk/çocuklar varsa velayetin kime verileceği konusunda tarafların anlaşması gereklidir. Velayet şarta başlanamaz, tereddüt uyandırmayacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. Velayet kendisine verilen eş çocuk/çocuklar için nafaka istemiyorsa belirtmeli, istiyorsa nafaka miktarı protokole yazılmalıdır. Yine velayet kendisine verilmeyen eşin çocukları ile görüşmesi konusunda da düzenleme yapılabilir. Velayet kamu düzenine ilişkindir ve bu nedenle hakim tarafların hazırlayacağı protokolle bağlı değildir. Protokolde değişiklik veya düzenleme yapabilir. Çocuğun ihtiyaçları, temizliği, alışverişi beslenmesi, anne ile de hafta sonu vakit geçirmesi düşünülerek iki hafta sonu görüş kabul edilmektedir. Velayet sonrası kişisel görüş için izlenecek en uygun yol çocukla kişisel ilişki kurulması ( çocuk görme zamanları) mahkemenin takdirine bırakmaktır.
Anlaşmalı boşanma davasında mal paylaşımına dair açık hüküm ve düzenleme bulunmazsa taraflar boşanma kararı sonrası mal paylaşımı davası açabilirler. Bu nedenle boşanma sonrasında yeni davalarla karşı karşıya gelmemek için boşanma protokolü ile mal rejiminin de düzenlenmesi gerekmektedir. Mal rejimi düzenlemesi ileride açılacak davaların, yargılama giderlerinin önüne geçmeyi sağlayacaktır.
Boşanma protokolü tarafların isteklerini ve anlaştıkları konuları içerir. Velayet, Mal paylaşımı, Nafaka, tazminat, çocuk ile kişisel ilişki gibi anlaşılan tüm konular bu protokolde yazılı olarak mahkemeye sunulacaktır.
Toparlamak gerekirse anlaşmalı boşanma davasının şartları şu şekilde özetlenebilir.
-En az 1 yıl sürmüş evlilik bulunmalıdır.
-Tarafların boşanmaya yönelik özgür iradeleri bulunmalıdır.
-Velayet, nafaka, tazminat gibi konularda anlaşma sağlanmış
Anlaşmalı boşanma davaları çekişmeli boşanma davalarına göre çok daha çabuk bitmektedir. Boşanma davasının süresi davanın açılacağı yerde bulunan mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişiklik göstermektedir. Her şehirde mahkemelerin yoğunluğu farklı olabileceğinden bu süreler uzayabilmektedir. Boşanma kararı verildikten sonra (15-30 gün) gerekçeli karar yazılarak taraflara tebliğ edilmesi ile 15 günlük istinaf süresinden sonra tarafların istinaf etmemesi halinde karar kesinleşir.
Anlaşmalı boşanma davası aile mahkemesinde, aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemelerinde açılır. Önemle belirtmek gerekir ki asliye hukuk mahkemesine açılacak anlaşmalı boşanma davası aile mahkemesi sıfatıyla açılmalıdır yoksa dava görev yönünden reddolur.
Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra davanın karar aşamasına kadar taraflar, anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan hususlarda anlaşamamaları halinde mahkemeye bildirimde bulunarak anlaşmalı boşanma davasını çekişmeli boşanma davasına dönüştürmek için başvurabilirler. Bu durumda hakim tarafından dava reddedilmeyecek, anlaşmalı boşanma davasının çekişmeli boşanma davasına dönmesine karar verilecektir. Davaya bu andan itibaren çekişmeli boşanma davası olarak devam edilecektir.
Anlaşmalı boşanma davası açmak isteyenler davalarını bir boşanma avukatı aracılığıyla açabilecekleri gibi kendileri de açabilmektedir. Anlaşmalı boşanma davalarında, boşanma avukatı tutmak zorunlu değildir.
Tarafların mutabık kaldığı protokol ve anlaşmalı olarak boşanma talepli dava dilekçesi hazırlanmalıdır. Avukata çıkarılan vekaletname eklenerek (avukat yoksa tarafların kimlik fotokopisi) adliyenin tevzi bürosuna bu belgelerle başvurarak dava açılabilir.